De dood van 1 iemand is een tragedie; een miljoen doden slechts statistiek (J. Stalin), en elk nadeel heb zijn voordeel (J Cruijff). Zo maar twee quotes. Vertaald naar de Poeha shirtserie Cars&Presidents daarover het volgende. Aldo Moro, John F Kennedy en Franz-Ferdinand werden vermoord in een auto . De eerste koelbloedig achterin een Renault 4, de tweede reed  zijn dood tegemoet in een open Lincoln Continental, en Franz-Ferdinand reed net zolang door heel Sarajevo in een Gräf & Stift tot 1 van zijn moordenaars niet meer kon missen. De directe familie bleef achter in diepe rouw; zonder man, zonder vader; iets dat je je hele leven meedraagt. Aan de andere kant stond de gedreven moordenaar, zeer gebaat bij het uitschakelen van zijn doelwit.  Het was andermans verdriet en zelfs zijn eigen leven waard. En waarom? Er moest iets veranderen! In alle drie de gevallen is dat gelukt, maar met een hoge prijs.

Elk nadeel heb zijn voordeel. Met Moro verdween de kans op een lange succesvolle coalitie met de communisten; zijn partijkompaan Andreotti bleef aan de macht. Met Kennedy kwam een einde aan een tijd van bandeloze roekeloosheid en improductiviteit; zijn opvolger Johnson lukte het wel om alle gewenste wetten door het Congres te loodsen. Met Franz Ferdinand verdween het grote Habsburgse rijk en kwam Servië een stap dichter bij onafhankelijkheid. Maar, na Moro vielen nog veel meer politieke slachtoffers door links extremisme in Europa. Met Johnson stierven nog vele duizenden Amerikaanse militairen in Vietnam. En onze Franz was al goed voor ruim 9 miljoen doden. Statistiek. En drie historische shirts van Poeha.

Het laatste voorbeeld in deze serie is het shirt over de Spaanseadmiraal Blanco. Na decennia over Spanje te hebben geregeerd voelde generaal Franco zijn einde naderen. Het stokje moest worden doorgegeven en de admiraal was voor hem zijn meest logische keuze. Niet iedereen dacht daar hetzelfde over, vooral in de Spaanse provincies waar de hang naar zelfstandigheid het grootst was. In een dictatuur is immers weinig plaats voor zelfontplooiing.  Net als Gavril Princip en Servië, wilden de Baskische provincies meer vrijheid en onafhankelijkheid. Daar werd hard voor gestreden; op een leven meer of minder werd niet nauw gekeken. Blanco moest weg om zo de komst van de democratie te versnellen, daarmee ook meer kans op autonomie. Althans, dat was het plan. Maar hoe?

Blanco, getrouwd twee kinderen, reed elke dag trouw dezelfde route van zijn huis naar zijn kantoor, elke dag door de Claudio Coellostraat in de Salamancawijk van Madrid.  Bekende routes blijken echter nooit safe. Blanco reed met stijl; in een zwarte Dodge 3700GT, 6 cylinder 3.7 liter,165 PK. Een solide en degelijke bolide die best tegen een stootje kon. Wat men niet wist was dat de Baskische afscheidingsbeweging ETA al maanden in het geheim bezig was  aan Operacion Ogro door onder diezelfde Coellostraat een onderaardse gang te graven en die vol te proppen met kilo’s explosieven.  Op 20 december 1973 om 9.36 uur ‘s ochtends werd de 1500 kilo wegende Dodge bij het passeren van huisnummer 104 een goede 35 meter de lucht ingeblazen, over de appartementen van het aanpalende complex heen, om vervolgens te landen op een balkon van een Jezuïetenklooster. De chauffeur was op slag dood, de co-piloot en Blanco overleden enige tijd later. Franco was terneergeslagen,  en stierf eind 1975. Het democratiseringsproces was al geruime tijd onomkeerbaar maar  zonder Blanco ging het iets rapper, althans dat claimt men nu. De vraag blijft of de aanslag ook echt nodig was.

Ook Blanco had een familie met kinderen die hun vader kwijtraakten. Een hoge tragische prijs voor een groter ideaal. Als ik in 2017 de gedenksteen opzoek in Madrid is er weinig meer dat aan deze aanslag herinnert. De auto staat ergens  opgefrommeld in een militair museum in een Madrileense buitenwijk. De auto van Kennedy in het Ford-museum in Detroit, de Graf&Stift in Wenen. Die van Moro staat in de schuur van Filipo Bartoli.  Macabere relikwieën met voor ieder een andere betekenis. Geboren worden in een auto is bijzonder, sterven oneervol.